Öncelikle, panik atak yaşantısı ile ilgili bilgi edinmeniz önemlidir. Panik bozukluğu olan yakınınızdan, panik atak yaşantısı sırasındaki düşüncelerini, duygularını ve nasıl sakinleşebildiğini sizinle paylaşmasını isteyebilirsiniz.
Panik atak yaşayan yakınınızı desteklemek için ipuçları;
1. Dinlemek
Sadece dinleyin ve atakları çözmeye çalışmayın. Panik bozukluğu düzeltemezsiniz veya ortadan kaldıramazsınız.
2. Desteklemek
Panik atak yaşayan sevdiğin yakınınızı nasıl destekleyeceğinizi öğrenin. Yakınınızdan, ona neyin yardımcı olacağını ve neye ihtiyacı olduğunu öğrenebilirsiniz.
3. Faaliyet Düzenlemek
Birlikte yapabileceğiniz faaliyetler düzenlemesine izin verin. Kendi düzenine göre belirlediği faaliyetleri denemeye daha istekli olabilir.
4. Taviz Vermek
Bir gezinin daha başarılı ve konforlu olabilmesi için bazı ayarlamalara açık olun. Yakınınızı rahatsız edebilecek aktiviteler konusunda ayarlamalar yapabilirsiniz (örneğin, merdiven çıkmak yerine asansörü kullanmak.
5. Saygı Duymak
Panik atağı küçümsemeyin veya aşağılamayın. Panik atağı reddetmeyin veya çözmeye çalışmayın.
6. Anlamak
Panik atak sırasında, dinlemeye ve akılcı düşünmeye odaklanmak mümkün olmaz. Panik atak yaşantısını, akılcı düşünmeye yönlendirerek ortadan kaldıramayacağınızı anlamanız önemlidir.
7. İnanmak
Yapabileceğiniz en kötü şeyse, panik atak yaşıyormuş gibi rol yaptığını söylemektir. Yanında olun ve neler yaşadığını anlamadığınız halde, sadece onun için orada olduğunuzu bilmesini sağlayın. Ataktan uzaklaştırmaya zorlamayın çünkü bu atağı daha da kötüleştirebilir. Bedeni kendi kendine rahatlayana kadar, atağın gerçekleşmesine izin verin. Bu olmazsa, en yakın acil servise götürebilirsiniz.
8. Profesyonel Bakım
Asla panik atak geçiren birine, size reçete edilen herhangi bir reçeteli ilaç vermeyin. Başka sağlık durumları olabileceği gibi, olumsuz bir etkisi olabileceğinin farkında olmadığınız başka ilaçları alıyor olabilir. Tıbbi destek için yardım etmek istiyorsanız, ilaçlarını verebilecek psikiyatristini görmesini sağlayabilirsiniz.
9. Kabul Etmek
Panik bozukluktan muzdarip kişi, ataklarına rağmen ilerlemek istediğini veya faaliyetleri denemek istediklerini söylediğinde, bunu kabul edin ve çabalamak için gösterdiği başarıyı destekleyin. Bir atak nedeniyle etkinlikle ilgili zor zamanlar geçirdiyse, hazır hissettiği başka bir zamanda denemesine yardımcı olacağınızı belirterek destekleyin.
10. Danışmanlık Almak
Herhangi bir psikolojik problemi olan kişiyle yaşamak veya bakım veriyor olmak kendi duygularınızı da ortaya çıkaracağından, profesyonel yardım almak önemlidir. Ayrıca, panik atak yaşayan yakınınızı da terapi desteği almak için cesaretlendirebilirsiniz.
11. Arkadaş Olmak
Bir göreve hazırlanmalarına yardım ederken, cesaretlendirici ve nazik olun. Bu özel bir rol ve yakınınıza bunu sağlayabildiğinizden emin olun. Herkes ataklarıyla ilgili olarak ona yardımcı olacak destek, yardım, teşvik ve anlayış sunamaz.
Panik bozukluğu olan yakınınıza ne söylenmemeli?
“Sakin ol”
- Yanıt olarak: “Peki, nasıl!?”, demek ister.
Panik atağın ortasında bir kişi için, sakinleşmek çok zordur. Sizin için zahmetsiz olabilir. Panik bozukluğu olan kişiler için, ilaç, meditasyon, nefes egzersizleri vb. yöntemler ve zaman gerektirebilir. Ayrıca “sakin ol” talebini gerçekleştiremiyor olmanın verdiği stresle anksiyete artabilir.
Daha iyi bir tepki:
“Sakinleşmene yardımcı olabilir miyim? Benim yapabileceğim bir şey var mı?"
“Neden gevşeyemiyorsun?”
- Yanıt olarak: “Bu, senin düşündüğünden daha karmaşık”, demek ister.
Panik atak sırasında, aşağıdaki fizyolojik değişikler oluşabilir:
1. Artan kalp atış hızı
2. Adrenalin hücumu
3. Nefes darlığı
4. Baş dönmesi
5. Mide bulantısı
6. Titreme / sallanma
7. Ellerde / ayaklarda uyuşma veya karıncalanma
Vahşi bir hayvan tarafından kovalanıyorken, sakinleşmeye çalışmaya benzer. Ya da yanan bir binadan çıkmanın yolunu bulmaya çalışırken. Basitçe söylemek gerekirse, panikle dolu beden, savaş veya kaç dürtüsünün kapatamaz. Gevşemek için kararlı bir çözüm bile, muhtemelen bedenin karmakarışık olduğu gerçeğinden ötürü hayal kırıklığı yaratacaktır.
Daha iyi bir tepki:
“Senin için buradayım. Gevşemene yardımcı olmak için yapabileceğim bir şey var mı?”
“Sende yanlış giden bir şey yok.”
- Yanıt olarak: “Evet, tabi. Peki ya neden ağır tıbbi bir durum yaşıyormuş gibi hissediyorum?”, demek ister.
Bu klasik yanıt, genellikle iyi niyetli yakın arkadaşlar, aile ve diğer önemli kişiler tarafından verilir. Bazen bu duyarlılık faydalı olabilir. Ancak “Bu sadece panik mi, yoksa kalp krizi mi, yoksa felç mi?” soruları üzerine endişeleniyorsa durum değişir. Karşılığında bağırmak istemeye neden olan, yararsız bir ifadedir, cevap olarak: “Evet! Şu anda bende yanlış olan bir şeyler var! Panik yapıyorum ve bu korkunç derecede rahatsız edici! Bu yanlış olan şey! ” demek ister.
Daha iyi bir tepki:
“Bu durum rahatsız edici olmalı. Daha iyi olman için elimden bir şey gelir mi?”
“Otur, lütfen.”
- Yanıt olarak: “Oturmak, daha çok kaygılanmama sebep oluyor.”, demek ister.
Genellikle oturmak dinlendirici bir aktivitedir. Yemek yemek, televizyon izlemek ve iyi bir kitap okumak için oturuyoruz - ve tüm bu olaylar genel olarak kabul edilebilir ve rahatlatıcı. Ancak, yalnızca oturma pozisyonuna geçmek, her derde deva gibi varsayılmamalıdır.
Panik yanıtı kan dolaşımına, savaşmaya ya da kaçmaya zorlayan bir adrenalin hücumu gönderir. Bu, hayatta kalmayı sağlamak için aşırı duyarlı olmak gerektiğini hissetmeyi sağlıyor. Eğer gerçekten vahşi bir hayvan tarafından kovalanıyor olsaydınız, mesela, oturmak size iyi gelmezdi. Bu nedenle, ayakta durma ve tetikte kalma dürtüleri çok güçlü. Eğer, oturmakla daha rahat hissedeceğini söylerse, güvenli bir yer bulmaya yardımcı olun. Sakinleşmek için adım atmaya veya yürüyüşe çıkmaya dair kararı ona bırakın.
“Aşırı tepki gösteriyorsun!”
Panik atak yaşayan kişinin bedeni ve zihni hızlandığı gibi, genellikle bu reaksiyonları kontrol edemediğini hisseder. Hızlı bir kalp atışı, kademeli bir olumsuz düşünceler dizisi ve kaçmak için yoğun bir dürtü yaşandığı sırada, birinin aşırı tepki gösterdiğini söylemesi yardımcı olmaz.
Daha iyi bir tepki:
“Eğer istersen, geçinceye kadar burada seninle bekleyeceğim.”
